Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2024-09-23
Мақала беті
95–111
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Мақалада тәуелсіздік кезеңіндегі Қазақстандағы деректі киноның эволюциясы Владимир Тюлькин шығармашылығының призмасы арқылы қарастырылады. Жұмыста елдегі әлеуметтік-мәдени өзгерістердің деректі фильмдерде қалай көрініс тапқаны талданып, ұлттық тарихты қайта қарастыру аясында режиссердің жеке интерпретациясымен байланыс ашылады.
Зерттеу Тюлькин фильмдеріндегі негізгі драматургиялық категорияларды анықтауда Эдуард Дубровскийдің «мәселенің қойылуы», «мәселенің мәнін көрсететін қаһарман», «бастапқы драмалық жағдаят» және «жүзеге асыру әдісі» әдістемесін пайдаланып, режиссердің көрерменмен диалогты қалай құратынын, сонымен қатар күрделі әлеуметтік және тарихи әңгімелерді ашуға негізделген. Автордың шығармашылығын талдау мақсатында «Шыбындар әміршісі» (1991), «Иттер туралы емес» (2010), «13 километр» (2018) деректі фильмдері таңдалды. Бұл туындылар бүгінгі күнге дейін жеткілікті терең және жан-жақты талданбаған. Фильмдер қазақстандық болмыстың әртүрлі аспектілерін, соның ішінде саяси өзгерістерді, әлеуметтік мәселелерді және ауқымды тарихи үдерістердің әсерінен зардап шеккен қарапайым адамдардың жеке оқиғаларын бейнелейді. Жұмыс режиссердің күшті эмоционалды әсер және оқиғалар контекстін терең түсіну үшін қолданатын көрнекі және баяндау стратегияларын анықтауға бағытталған.
Зерттеудің жаңалығы жеке адам және оның сыртқы әлеммен әрекеттесуін психологиялық тұрғыдан зерттеуге бағытталған режиссердің өзіндік тұжырымдамасын ашатын, киноның әлеуметтік-мәдени контекстпен өзара әрекеттесуін түсінудің жаңа көкжиектерін ашатын үш кинотуындының талдауында белгіленеді.
Тірек сөздер
деректі кино
Қазақстан киносы
Владимир Тюлькин
режиссерлік әдістер мен стратегиялар
деректі кино драматургиясы
шығармашылық мұра
авторлық теория
Дереккөздер тізімі және References
Абикеева, Гульнара. «Реконструкция памяти, или Новые темы в казахском кино». Saryn, т. 11, № 3, 2023, с. 63–75. DOI: 10.59850/SARYN.2.11.2023.14.
Дубровский, Эдуард. Остановись, мгновение! Очерки драматургии неигрового фильма. Москва, Искусство, 1982, 152 с.
Евтеева, Ирина. Кинодраматургия и строение фильма: учебное пособие. Санкт-Петербург, Лань: Планета музыки, 2020, 292 с.
Матизен, Виктор. «Собачья жизнь в отсутствие Якопетти. “Се – человек”, режиссер Владимир Тюлькин». Искусство кино, № 4, апрель, 1999, www.old.kinoart.ru/archive/1999/04/n4-article6. Дата доступа 13 мая 2024.
Мукушева, Назира. «Отражение исторического времени в казахском документальном кино». Этническая культура, т. 4, № 2, 2022, с. 17–20. DOI: 10.31483/r-101536.
Commoli, Jean-Louis. “Technique and Ideology: Camera, Perspective, Depth of Field.” Narrative, Apparatus, Ideology: A Film Theory Reader, ed. Philip Rosen, Columbia University Press, 1986, pp. 421–443.
Daminov, Ildar. “Reassessing Classification of Kazakhstan’s Ethnic Management Model: A Comparative Approach.” Journal of Eurasian Studies, vol. 11, no. 2, 2020, pp. 133–143. DOI: 10.1177/1879366520925337.
Sarris, Andrew. The Primal Screen. Essays on Film and Related Subjects. New York, Simon and Schuster, 1973, pp. 38–53.
Zimbardo, Philip George. The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. New York, Random House, 2007, p. 576.
Abikeyeva, Gulnara. “Reconstruction of Memory, or New Themes in Kazakh Cinema.” Saryn, vol. 11, no. 3, 2023, pp. 63–75. DOI: 10.59850/SARYN.2.11.2023.14. (In Russian)
Commoli, Jean-Louis. “Technique and Ideology: Camera, Perspective, Depth of Field.” Narrative, Apparatus, Ideology: A Film Theory Reader, ed. Philip Rosen, Columbia University Press, 1986, pp. 421–443.
Daminov, Ildar. “Reassessing Classification of Kazakhstan’s Ethnic Management Model: A Comparative Approach.” Journal of Eurasian Studies, vol. 11, no. 2, 2020, pp. 133–143. DOI: 10.1177/1879366520925337.
Dubrovskiy, Eduard. Ostanovis, mgnovenje: Ocherki dramaturgii neigrovogo filma [Stop, Moment: Essays on the Dramaturgy of Non-fiction Films]. Moscow, Iskusstvo, 1982. (In Russian)
Yevteyeva, Irina. Kinodramaturgiya i stroenie filma: uchebnoe posobie [Film Dramaturgy and Structure: Textbook]. St. Petersburg, Lan, Planeta muzyki, 2020. (In Russian)
Matizen, Viktor. “Sobachya zhizn v otsutstvii Yakopetti. ‘Se – chelovek’, rezhisser Vladimir Tyulkin.” [“Dog’s Life in the Absence of Jacopetti. ‘This is a Man’, directed by Vladimir Tyulkin.”] Iskusstvo kino, April 1998, http://old.kinoart.ru/archive/1999/04/n4-article6. Accessed 13 May 2024. (In Russian)
Mukusheva, Nazira. “Otrazhenie istoricheskogo vremeni v kazakhskom dokumentalnom kino.” [“Reflection of Historical Time in Kazakh Documentary Cinema.”] Etnicheskaya kultura, vol. 4, no. 2, 2022, pp. 17–20. DOI: 10.31483/r-101536. (In Russian)
Sarris, Andrew. The Primal Screen. Essays on Film and Related Subjects. New York, Simon and Schuster, 1973, pp. 38–53.
Zimbardo, Philip George. The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil. New York, Random House, 2007, p. 576.
Жарияланған:
2024-09-23
Редакцияға түсті:
2024-05-30
Журнал нөмірі
№ 3
Том
12
Мақаланы жүктеп алу
Russian