Меню страницы
Saryn журналы мен оның баспагері Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы ғылыми жарияланымдар этикасының стандарттарын ұсынады және оның бұзылуын болдырмауға күш салады.
Төменде көрсетілген ережелерді бұзған жағдайда редакция мақаланы жариялаудан бас тарту құқығын өзіне қалдыра алады.
Бөлім Elsevier ғылыми әдебиеттер баспасының материалдары бойынша, сондай-ақ Халықаралық жариялау этика комитетінің (COPE) материалдары бойынша дайындалған.
Журнал ғылыми жарияланымдарға қатысты чат-боттар және генеративті жасанды интеллект бойынша WAME Нұсқаулығын ұстанады.
Жалпы ережелер
1. Рецензияланған журналдарда материалдарды жариялау ғылыми коммуникацияның қарапайым тәсілі ғана емес, сонымен бірге ғылыми білімнің тиісті саласының дамуына айтарлықтай үлес қосады. Осылайша, жариялауға қатысатын барлық тараптардың, атап айтқанда авторлардың, журналдың редакциялық алқасының, рецензенттердің, баспагердің және Saryn үшін ғылыми қоғамдастықтың болашақ этикалық мінез-құлық стандарттарын белгілеу маңызды.
2. Баспагер бұл үдерісте ғылыми коммуникацияларды қолдап қана қоймай, сонымен бірге жарияланған жұмыстағы барлық заманауи ұсыныстардың сақталуына жауап береді.
3. Баспагер редакцияға түсетін ғылыми материалдарды қатаң қадағалау бойынша міндеттемелер алады. Saryn журналының редакциялық этикасы ғылыми жарияланымдар этика комитеті әзірлеген ғылыми жарияланымдар этика кодексіне, сондай-ақ беделді халықаралық журналдар мен баспалардың тәжірибесіне негізделген.
Жариялау туралы шешім
4. Saryn ғылыми журналының бас редакторы жариялау туралы шешім қабылдауға өз бетімен және дербес жауап береді. Қарастырылып отырған жұмыстың сенімділігі және оның ғылыми маңыздылығы әрқашан жариялау туралы шешімнің негізінде болуы керек. Редактор жала жабу, авторлық құқық, заңдылық және плагиатқа қатысты өзекті заңды талаптармен шектеліп, Saryn журналының редакциялық саясатын басшылыққа ала алады.
5. Бас редактор жариялау туралы шешім қабылдау кезінде редакциялық алқа мүшелерімен және рецензенттермен немесе ғылыми қоғамдастықтың өзге де тұлғаларымен кеңесуі мүмкін.
Редакцияның құпиялылығы
6. Saryn журналының бас редакторы мен редакциялық алқасы авторларды, ықтимал рецензенттерді, басқа да ғылыми кеңесшілер мен баспагерлерді қоспағанда, қабылданған қолжазба туралы ақпаратты барлық адамдарға қажетсіз жария етпеуге міндетті.
Басылымдарды қадағалау
7. Бас редактор мен редакция алқасының мүшелері басылымда ұсынылған тұжырымдардың немесе тұжырымдардың қате екендігіне сенімді дәлелдер келтіріп, бұл туралы баспагерге (және/немесе тиісті ғылыми қоғамдастыққа) өзгерістер енгізу, жарияланымды алып қою, алаңдаушылық білдіру және басқа да тиісті мәлімдемелер туралы тез арада хабарлауы керек.
Зерттеулер шеңберінде қатысу және ынтымақтастық
8. Редактор баспагермен бірге қаралған қолжазбаларға немесе жарияланған материалдарға қатысты этикалық талаптар туындаған жағдайда тиісті жауап шараларын қолданады. Мұндай шаралар қолжазба авторларымен өзара әрекеттесуді және тиісті шағым немесе талап дәлелдерін қамтиды, бірақ сонымен бірге тиісті ұйымдармен және ғылыми орталықтармен өзара әрекеттесуді білдіруі мүмкін.
9. Тақырыптық тұрғыдан сәйкес келмейтін немесе тиісті түрде рәсімделмеген материалдарды жариялау, пысықтау немесе қабылдамау қажеттілігі туралы шешімді ғылыми ортада неғұрлым құзыретті мамандардан тұратын редакциялық алқа қабылдайды.
10. Журнал плагиатқа келіп түскен материалдарды тексеруді, ғылыми әдебиеттерді шығаруға қойылатын талаптарға сәйкес басылымда орналастырылатын материалдарды мұқият рецензиялауды, редакциялауды және түзетуді жүзеге асырады; редакция ғылыми этика қағидаттарын сақтай отырып, қысқартуды және редакциялауды жүргізу құқығын өзіне қалдырады.
Қолжазбаларға қойылатын талаптар
11. Түпнұсқа зерттеудің авторлары жасалған жұмыстың сенімді нәтижелерін ұсынуы қажет. Журналға ұсынылған қолжазбада бөліктерді көбейту үшін жеткілікті мәліметтер мен библиографиялық сілтемелер болуы керек. Жалған немесе әдейі қате мәлімдемелер этикалық емес мінез-құлық ретінде қабылданады, сондықтан Saryn-де қабылданбайды.
12. Пікірлер мен ғылыми мақалалар да дәл және объективті болуы керек.
Деректерге қол жеткізу және оларды сақтау
13. Авторлардан редакторлардың шолуы үшін қолжазбаға қатысты шикі деректерді сұрауға болады. Авторлар, егер мүмкін болса, мұндай ақпаратқа ашық қол жеткізуге дайын болуы керек және кез-келген жағдайда, жарияланғаннан кейін осы деректерді тиісті уақыт аралығында сақтауға дайын болуы қажет.
14. Авторлар Saryn-де түпнұсқа мәтіннің толық ұсынылғанына көз жеткізуі керек және басқа авторлардың еңбектері немесе мәлімдемелері қолданылған жағдайда оларға ғылыми этикет ережелеріне сәйкес ешқандай плагиатсыз сілтеме жасауы қажет.
Түпнұсқалық және плагиат
15. Автор негізінен бір зерттеуге арналған қолжазбаны, бірнеше журналда түпнұсқа басылым ретінде жарияламауы қажет. Бір қолжазбаны бір уақытта бірнеше журналға ұсыну этикалық емес мінез-құлық ретінде қабылданады және Saryn-де қабылданбайды.
16. Жалпы жағдайда Автор бұрын жарияланған мақаланы басқа журналға қарауға ұсынбауы керек.
Жарияланымдардың көптігі, артықтығы және бір мезгілде болуы
17. Журналға ұсынылған түпнұсқа жұмысқа басқалардың қосқан үлесін әрдайым мойындау керек. Авторлар ұсынылған жұмысты орындау үшін маңызды басылымдарға сілтеме жасаулары қажет. Жеке алынған деректер, мысалы, әңгімелесу, хат алмасу барысында немесе үшінші тараптармен талқылау барысында, жазбаша рұқсатсыз және бастапқы дереккөзді көрсетусіз пайдаланылмауы немесе ұсынылмауы тиіс.
18. Басылымның авторлары журналда ұсынылған зерттеудің тұжырымдамасы мен жоспарын қалыптастыруға, орындалуына немесе авторлық интерпретациясына айтарлықтай үлес қосқан адамдар бола алады. Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, олар бірлескен авторлар ретінде белгіленуі мүмкін.
19. Бірлескен авторлықпен жүргізілген жұмыстарды журналда ұсынылатын қолжазбаның соңғы нұсқасының мәтінін әрбір автор бекітіп, мақұлдауы керек.
Ашу саясаты және мүдделер қақтығысы
20. Барлық авторлар жұмыста ұсынылған өз қолжазбаларында нәтижелерге немесе қорытындыларға әсер еткен жағдайда қабылдануы мүмкін қаржылық немесе басқа да мүдделер қақтығысын ашуға міндетті; зерттеу материалдарында көрсетілген қолдаудың қаржылық көздері туралы ақпаратты дәл көрсету.
Жарияланған жұмыстардағы елеулі қателіктер
21. Егер автор басылымда елеулі қателер немесе дәлсіздіктер тапса, автор бұл туралы Saryn журналының редакторына хабарлауы және қателерді тезірек түзету үшін редактормен өзара әрекеттесуі керек. Егер редактор үшінші тараптан басылымда елеулі қателер бар екендігі туралы ақпарат алса, автор қолжазбаға түзетулер енгізуге міндетті. Әйтпегенде, қолжазба журналдың жарияланым жоспарынан немесе басылымнан алынуы мүмкін.
Редакция алқасының шешімдеріне әсері
22. Рецензиялау бас редакторға жариялау туралы шешім қабылдауға көмектеседі және авторлармен тиісті өзара әрекеттесу арқылы автордың редакцияға ұсынылған қолжазбасының сапасын жақсартуға көмектеседі. Рецензиялау-бұл ғылыми журналдағы ғылыми тәсілдің негізі болып табылатын қажетті сілтеме. Журналдың редакциясы басылымға үлес қосқысы келетін барлық ғалымдар қолжазбаны қарау бойынша маңызды жұмыстарды орындауға міндетті деген көзқараспен бөліседі.
Орындаушылық
23. Қолжазбаны қарауға біліктілігі жоқ немесе жұмысты тез аяқтауға жеткілікті уақыты жоқ кез келген таңдалған шолушы Saryn журналының бас редакторына хабарлап, оны тиісті қолжазбаны қарау үдерісінен шығаруды сұрауы керек.
Рецензиялаудың құпиялылығы
24. Шолу үшін алынған кез-келген қолжазба құпия құжат ретінде қарастырылуы қажет. Бұл жұмысты бас редактор өкілеттігі жоқ кез-келген адаммен талқылауға болмайды.
Рецензенттің объективтілігі
25. Рецензент журналдан рецензиялауға келіп түскен ғылыми жұмысқа объективті баға беруге міндетті. Автордың жеке сынына жол берілмейді. Рецензенттер өз пікірлерін нақты және дәлелді түрде білдіріп, ғылыми этика мен білім саласының соңғы даму тенденциялары туралы хабардар болуы керек.
Бастапқы түпнегізін тану
26. Рецензенттер тақырыпқа сәйкес келетін және алынған қолжазбаның дереккөздер тізіміне енгізілмеген жұмыстарды анықтауы керек. Бұрын жарияланған кез-келген мәлімдемеге (бақылау, қорытынды немесе дәлел) қолжазбада тиісті библиографиялық сілтеме болуы қажет. Рецензент сонымен қатар редактордың назарын қарастырылып отырған қолжазба мен рецензенттің ғылыми құзыреті саласындағы кез келген басқа жарияланған жұмыс арасындағы елеулі ұқсастықты немесе сәйкестікті анықтауға аударуы қажет.
Ашу саясаты және мүдделер қақтығысы
27. Қарауға ұсынылған қолжазбалардан алынған жарияланбаған деректерді автордың жазбаша келісімінсіз жеке зерттеулерде пайдалануға болмайды. Рецензиялау кезінде алынған және ықтимал артықшылықтармен байланысты ақпарат немесе идеялар құпия сақталуы және жеке пайда алу мақсатында пайдаланылмауы тиіс.
28. Рецензенттер ұсынылған жұмысқа байланысты кез келген авторлармен, туындылармен, серіктестермен немесе басқа ұйымдармен бәсекелестік, бірлескен және басқа да өзара іс-қимылдар мен қатынастар салдарынан мүдделер қақтығысы болған жағдайда қолжазбаларды қарауға қатыспауға тиіс.
Осы құжатпен реттелмеген редакция, авторлар мен рецензенттер арасындағы ынтымақтастықтың өзге де құқықтары, міндеттері мен шарттары ғылыми білім саласындағы дамушы үрдістерге сәйкес халықаралық этика және жарияланым қызметінің қағидалары негізінде құрылады.