Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2024-09-23
Мақала беті
20–33
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Бұл мақаланың мақсаты – әннің бірлігін және қазақстандық ән-орындаушылық практикадағы эстрадалық және академиялық өнердің стилистикалық өзара іс-қимылын зерттеу. Роза Бағланованың орындаушылық өнерінің мысалында қазақстандық композиторлар мен орындаушылардың шығармашылығындағы әннің рөлі қарастырылып, Р. Бағланованың вокалдық өнерінің жалпы ерекшеліктері Кеңес өкіметі жылдарындағы қазақ әнінің дамуы тұрғысынан талданды, оның репертуарындағы стилистикалық бағыттар және дыбыс режиссурасы мен интонациясындағы жеке ерекшелігі анықталды.
Эстрадалық және академиялық ән стильдерінің қиылысы – опералар мен балеттермен, симфониялық және камералық вокалдық және оркестрлік шығармалармен қатар әндер жазатын Қазақстан композиторларының шығармашылық бағыттарының бірі. Еркеғали Рахмадиевтің «Таң Самалы» әнінің мәнерлі ерекшеліктері анықталды. Оның бірегейлігі қазақ халық ән шығармашылығы дәстүрлерінің, камералық әннің вокалдық стилистикасының және романтикалық лириканың органикалық үйлесімінде жатыр. Оның құрылымында күрделі форманың ерекшеліктері атап өтіледі: тоникалық триаданың тондарын айтуға негізделген үздіксіз әуезді өну. «Таң Самалы» әнін дәстүрлі ән айту мәнері бар эстрада әртістері де, классикалық академиялық әншілер де орындайды. Роза Бағланова ХХ ғасырдағы қазақ музыкасының осы жауһарын интерпретациялаудың теңдессіз үлгісін жасады. Ол кең аудиторияға бағытталған ән мәдениетін байытты.
«Таң Самалы» әніндегі және оны Р. Бағлановамен интерпретациялаудағы жанрішілік стилистикалық тенденциялардың өзара әсері композиторлар мен орындаушылардың шығармашылығы арасындағы өзара бағытталған екі үдерісті белгілейді. Сондықтан әннің түрлерін (фольклорлық, академиялық, эстрадалық) бөлек зерттеумен қатар ұлттық ән мәдениетінің бірлігі әдіснамалық тұрғыдан маңызды болып табылады.
Тірек сөздер
Роза Бағланова
ХХ ғасырдағы қазақ музыкасы
халық әні
эстрадалық ән
Таң Самалы
стильдерінің қиылысы
жанрішілік стильдік бағыттар
академиялық вокал
эстрадалық вокал
дәстүрлі ән шығармашылығы
Дереккөздер тізімі және References
Abdirakhman, Gulnar. Sovremennoe samodeyatelnoe pesnetvorchestvo v kazahskoj muzykalnoj culture [Contemporary Amateur Songwriting in Kazakh Musical Culture]. Almaty, Soros Foundation-Kazakhstan, 2002. (In Russian)
Baglanova, Roza. Ainalayyn khalkymnan yerketken: kazak sakhnasyn, kumis komei anshinin omiri men shygarmashylygy hakynda [Pampered by the Beloved Peoples: The Life and Work of a Unique Natural Talent of the Kazakh Scene]. Almaty, Atamura, 2007. (In Kazakh)
Bodaubai, Bolat. Tangalamyn өmirdin gazhabyna: syr-suhbatka kurylgan gumyrnamalyk roman [Admiring the Miracle of Life: Autobiographical Novel Constructed in the Form of Intimate Conversations]. Astana, Foliant, 2010. (In Kazakh)
Hauser, Marc, et al. “The Faculty of Language: What Is It, Who Has It, and How Did It Evolve?” Science, vol. 298, no. 5598, 2002, pp. 1569–1579. DOI: 10.1126/science.298.5598.1569
Konen, Valentina. Tretij plast: novye massovye zhanry v muzyke XX veka [The Third Layer: New Mass Genres in Music of the Twentieth Century]. Moscow, Music, 1994. (In Russian)
Kuzembayeva, Sara, and Toizhan Yeginbayeva. Lekcii po istorii kazahskoj muzyki: Uchebnoe posobie [Lectures on the History of Kazakh Music: Textbook]. Almaty, 2005. (In Russian)
Li, Ang. “The Historical Evolution of the Popularization of Classical Music and the Development of the Fusion of Multiple Musical Styles.” Herança, vol. 7, no. 1, 2024, pp. 113–125. DOI: 10.52152/heranca.v7i1.810.
Lomax, Alan. The Folk Songs of North America in the English Language: A Handbook of Music Information. New York, Doubleday & Company Inc, 1960.
Ouyang, Yiwen. Westernization, Ideology and National Identity in 20th-Century Chinese Music. 2012, Royal Holloway, University of London, PhD thesis, pure.royalholloway.ac.uk/en/publications/westernisation-ideology-and-national-identity-in-20th-century-chi. Accessed 28 January 2024.
Sultanova, Razia. “Music and Identity in Central Asia: Introduction.” Ethnomusicology Forum, vol. 14, no. 2, 2005, pp. 131–142. DOI: 10.1080/17411910500329989.
Zemtsovsky, Izaliy. “Melosfera Musorgskogo – ego ‘neizvestnaya rodina’.” [Mussorgsky’s Melosphere – His “Unexplored Homeland.”] Muzykalnaya akademiya, no. 3, 2012, pp. 30–35. (In Russian)
Жарияланған:
2024-09-23
Редакцияға түсті:
2024-02-11
Журнал нөмірі
№ 3
Том
12
Мақаланы жүктеп алу
English