Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2023-09-26
Мақала беті
63–75
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Халықтың тарихи ойын қайта жаңғырту – ұлттық киноның тікелей міндеттерінің бірі. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан бері отыз жылдан астам уақыт өтті және біздің отандық кинода Кеңес өкіметінің орнауына байланысты мәселелерді байыпты қарастыра бастаған фильмдер пайда бола бастады: бұл қалай болды, ол біздің халқымызға не әкелді. 1920–1930 жылдарың негізі болып табылатын – «Шығыс әйелін босату», индустрияландыру, ұжымдастыру және одан кейінгі ашаршылық тақырыптары – онда соңғы екі жылдағы жаңа қазақстандық фильмдердің посттоталитаризм көзқарасы қарастырылады. Әңгіме Данияр Саламаттың
«Талақ» (2023), Айсұлтан Сейітовтың «Қаш» (2022) және Ерлан Нұрмұхамбетовтың «Қаныш» (2022) ойын фильмдері туралы болмақ – онда призма арқылы қазақ ұлтының одан әрі қалыптасуына әсер еткен күрделі уақыты көрсетілген. Мақалада жалпы ғылыми әдістер, өнертану және салыстырмалы талдау қолданылады.
Бұл жұмыстың маңыздылығы жоғарыда аталған мәселелер бойынша қазақстандық кинотануда кеңес дәуірі мен тәуелсіздік дәуіріндегі фильмдерді салыстыру өте сирек кездесетіндігінде көрінеді. Мақалада кеңес дәуіріндегі кинода болған, бірақ осы уақытқа дейін жеңілмеген идеологиялық хабарламаларға жаңа тәсіл қажет деген мәселелер шешіледі. Зерттеудің жаңалығы осы тәсілде, сондай-ақ өнертану талдауы үшін жақында «Қаш» немесе «Қаныш» сияқты экранға шыққан немесе «Талақ» картинасы сияқты прокатта болмаған жаңа қазақстандық фильмдер таңдалғандығында жатыр.
Тірек сөздер
Кеңес өкіметін орнату
Шығыс әйелдерін босату
ұжымдастыру
индустрияландыру
тарихи жарақат
Қазақстан кинематографы
Дереккөздер тізімі және References
Akiner, S. Contemporary Central Asian Women // Post-soviet Women: From the Baltic to Central Asia. – Cambridge: Cambridge University Press, 1997. – 336 p. – DOI: 10.1017/CBO9780511585197.
Cameron, S. The Hungry Steppe: Famine, Violence, and the Making of Soviet Kazakhstan. – New York: Cornell University Press, 2018. – 294 p.
Richter, J. Famine, Memory, and Politics in the Post-Soviet Space: Contrasting Echoes of Collectivization in Ukraine and Kazakhstan // Nationalities Papers. – 2020. – Vol. 48. – No. 3. – PP. 476–491. – DOI: 10.1017/nps.2019.17.
Байтукенов, Т. Б. Казахское кино не казахское. Все еще. Или почему, наконец, появилась тема голодомора // Казахское кино: культурная матрица и тренды. 2018–2023 : сборник / составитель Гульнара Абикеева. – Алматы: RUAN, 2023. – С. 77–79.
Козыбаев, М. К., Абылхожин, Ж. Б., Алдажуманов, К. С. Коллективизация в Казахстане: трагедия крестьянства. – Алма-Ата: Академия наук РК, 1992. – 36 с.
Наурызбай, З. Ж. «Каш»: шаг к исцелению // ADAMDAR/CA. – 09.12.22. – [электронный ресурс] URL: https://adamdar.ca/post/k-ash-shag-k-istseleniyu/308 [дата доступа: 10.02.2023].
Норрис, Стивен М. «Плач великой степи» Марины Кунаровой // Казахское кино: культурная матрица и тренды. 2018–2023 : сборник / составитель Гульнара Абикеева. – Алматы: RUAN, 2023. – С. 216–224.
Сатыбалдиева, Д. С. «Каш» – примирение с исторической травмой // Казахское кино: культурная матрица и тренды. 2018–2023 : сборник / составитель Гульнара Абикеева. – Алматы: RUAN, 2023. – С. 174–176.
References
Akiner, S. Contemporary Central Asian Women // Post-soviet Women: From the Baltic to Central Asia. – Cambridge: Cambridge University Press, 1997. – 336 p. – DOI: 10.1017/CBO9780511585197.
Baitukenov, T. B. Kazakhskoye kino ne kazakhskoye. Vse yeshche. Ili pochemu, nakonets, poyavilas tema golodomora [orig. Russian: Kazakh Cinema Is Not Kazakh. Still. Or Why, Finally, the Topic of the Holodomor Appeared] // Kazakhskoye kino: kulturnaya matritsa i trendy. 2018–2023 : sbornik [Kazakh Cinema: Culture Matrix and Trends. 2018–2023 : collection] / compiled by Gulnara Abikeyeva. – Almaty: RUAN, 2023. – P. 77–79.
Cameron, S. The Hungry Steppe: Famine, Violence, and the Making of Soviet Kazakhstan. – New York: Cornell University Press, 2018. – 294 p.
Kozybayev, M. K.; Abylkhozhin, Zh. B.; Aldazhumanov, K. S. Kollektivizatsiya v Kazakhstane: tragediya krestyanstva [orig. Russian: Collectivization in Kazakhstan: The Tragedy of the Peasantry]. – Alma-Ata: Shokan Ualikhanov Institute of History and Ethnology, 1992. – 36 p.
Nauryzbay. Z. Kash shag k istseleniyu [orig. Russian: Kash: A Step Towards Healing] // 2022. – URL: https://adamdar.ca/post/k-ash-shag-k-istseleniyu/308 [access date: 10.02.2023].
Norris, S. M. Plach velikoy stepi Mariny Kunarovoy [orig. English: Marina Kunarova: The Crying Steppe (Kazakhstan, 2021)] // Kazakhskoye kino: kulturnaya matritsa i trendy. 2018–2023 : sbornik [Kazakh Cinema: Culture Matrix and Trends. 2018–2023 : collection] / compiled by Gulnara Abikeyeva. – Almaty: RUAN, 2023. – PP. 216‒225.
Richter, J. Famine, Memory, and Politics in the Post-Soviet Space: Contrasting Echoes of Collectivization in Ukraine and Kazakhstan // Nationalities Papers. – 2020. – Vol. 48. – No. 3. – PP. 476–491. – DOI: 10.1017/nps.2019.17.
Satybaldiyeva, D. Kash – primireniye s istoricheskoy travmoy [orig. Russian: Kash – Reconciliation with Historical Trauma] // Kazakhskoye kino: kulturnaya matritsa i trendy. 2018–2023 : sbornik [Kazakh Cinema: Culture Matrix and Trends. 2018–2023 : collection] / compiled by Gulnara Abikeyeva. – Almaty: RUAN, 2023. – Vol. 48. – PP. 174–176.
Жарияланған:
2023-09-26
Журнал нөмірі
3
Том
11
Мақаланы жүктеп алу
Russian