Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2025-03-22
Мақала беті
107–128
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Бұл зерттеу «Ешқандай не жоқ» Tiktok-мемінің Қазақстанның цифрлық мәдениетіндегі рөлін талдауға арналған. Кіріспеде интернет-мемдерді әлеуметтік көңіл-күйді бейнелейтін және социомәдени үдерістерді көрсететін динамикалық медиалық феномен ретінде зерттеудің маңыздылығы негізделеді. Қазақстандық академиялық дискурста бұл тақырыптың жеткілікті түрде зерттелмегені атап өтіледі және мемнің құрылымдық және семиотикалық ерекшеліктерін талдау қажеттілігі көрсетіледі.
Зерттеу әдістемесі контент-талдау, семиотикалық және семантикалық талдау, сондай-ақ когнитивті-дискурсивтік тәсілді қамтиды. Контент-талдау мемнің визуалды, мәтіндік және аудиалды сипаттамаларын, оның таралуын, құрылымын және қабылдау динамикасын қарастырады. Семиотикалық талдау таңбалық элементтердің өзара әрекеттесуін және визуалды безендіру ерекшеліктерін анықтауға бағытталған. Семантикалық талдау мемнің негізгі фразаларын түсіндіру арқылы олардың көпмағыналылығы мен аудиторияға әсерін зерттейді. Когнитивті-дискурсивтік талдау пайдаланушылардың пікірлерін әлеуметтік өзара әрекеттесу нысаны және ұжымдық интерпретация құралы ретінде қарастырады.
Нәтижелер көрсеткендей, «Ешқандай не жоқ» мемі тілдік абсурд, визуалды эстетика және ырғақтық құрылым арқылы әлеуметтік шындықты қабылдаудың өзіндік моделін қалыптастыратын көпқабатты медиамәтін болып табылады. Оның танымалдығы жергілікті мәдени ерекшеліктер мен жаһандық цифрлық медиа трендтерінің үйлесуімен түсіндіріледі. Мем қоғам пікірін білдіру құралы ретінде әрекет етеді, қолданушыларға мағыналарды ойнақы деконструкциялау арқылы ұжымдық көңіл-күйді білдіруге мүмкіндік береді. Талдау оның мағыналар медиаторы ретіндегі рөлін анықтайды, ол рефлексия мен өзекті әлеуметтік мәселелерді талқылау кеңістігін қалыптастырады.
Қорытындыда мемнің қоғамдық өзгерістерді бейнелейтін цифрлық мәдениет феномені ретіндегі маңыздылығы атап өтіледі. Оның бейімделу және көпқабатты интерпретациялау қабілеті мемдерді тек ойын-сауық контенті ретінде қарастыру шеңберін кеңейтеді. Зерттеу цифрлық медианың қоғам қабылдауына әсерін қарастыратын академиялық дискурсты дамытуға ықпал етеді. Болашақ зерттеулер мемдердің таралу механизмдерін, олардың мәдени бейімделуін және ұжымдық әлеуметтік ұғымдарға ықпалын зерттеуге бағытталуы мүмкін.
Тірек сөздер
TikTok
дискурс
медиамәтін
медиатор
мем
семиотика
цифрлық мәдениет
Қазақстан
әлеуметтік мәселелер
Дереккөздер тізімі және References
Список источников
@flawedmangoes. “Flawed Mangoes. Video cover of the song ‘Dramamine’.” TikTok,
July 2024, tiktok.com/@flawedmangoes/video/7482508170498247979. Accessed 10 October 2024.
@irohkoke. “Shayqumar, Airo. Video ‘Yeshqandai ne zhok.’ [‘No Any of This Whatsoever.’]”. TikTok, 13 October 2024, tiktok.com/@irohkoke/video/7424797563452181765. Accessed 15 October 2024.
Bown, Alfie, and Dan Bristow, editors. Post Memes: Seizing the Memes of Production. New York, Punctum Books, 2019. DOI: 10.2307/j.ctv11hptdx.
Dawkins, Richard. The Extended Selfish Gene. 4th ed., Oxford, Oxford University Press, 2016.
Elsaesser, Thomas, and Malte Hagener. Film Theory: An Introduction through the Senses. New York, Routledge, 2015. DOI: 10.4324/9781315740768.
Foucault, Michel. The Archaeology of Knowledge. Translated from French by A. M. Sheridan Smith, 2nd ed., London, Routledge, 2002. DOI: 10.4324/9780203604168.
Gee, James Paul. An Introduction to Discourse Analysis: Theory and Method. 3rd ed., London, Routledge, 2010. DOI: 10.4324/9780203847886.
Jenkins, Henry, et al. Spreadable Media: Creating Value and Meaning in a Networked Culture. New York, NYU Press, 2013, jstor.org/stable/j.ctt9qfk6w. Accessed 27 September 2024.
Kovyazina, Kamila. “Protest Activity in Kazakhstan.” CABAR.asia, 2024, cabar.asia/en/protest-activity-in-kazakhstan. Accessed 24 September 2024.
Marcus, Justin, and Huy Le. “Interactive Effects of Levels of Individualism-collectivism on Cooperation: A Meta-analysis.” Journal of Organizational Behavior, vol. 34, no. 6, pp. 813–834. DOI: 10.1002/job.1875.
Milner, Ryan. “Conclusion: The World Made Meme.” The World Made Meme: Public Conversations and Participatory Media. Cambridge, MIT Press, 2017. DOI: 10.7551/mitpress/9780262034999.003.0008.
Mina, An Xiao. Memes to Movements: How the World’s Most Viral Media is Changing Social Protest and Power. Boston, Beacon Press, 2019.
Smiley, Marion. “Collective Responsibility.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta and Uri Nodelman, Stanford, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2023, plato.stanford.edu/archives/fall2023/entries/collective-responsibility/. Accessed 18 сентября 2024.
Shifman, Limor. Memes in Digital Culture. Cambridge, MIT Press, 2013. DOI: 10.7551/mitpress/9429.001.0001.
Velikonja, Mitja. “Lost in Transition: Nostalgia for Socialism in Post-Socialist Countries.” East European Politics and Societies, vol. 23, no. 4, 2009, pp. 535–551. DOI: 10.1177/0888325409345140.
Vermeulen, Timotheus, and Robin van den Akker. "Notes on Metamodernism." Journal of Aesthetics & Culture, vol. 2, no. 1, 2010. DOI: 10.3402/jac.v2i0.5677.
Zhixin, Li, et al. “The Impact of Technology Application on Service Marketing—Taking TikTok as an Example.” Advances in Economics, Business and Management Research, proceedings of the 6th Global Conference on Business, Management, and Entrepreneurship (GCBME 2021), Amsterdam, Atlantis Press, 2022. DOI: 10.2991/aebmr.k.220701.039.
Бахтин, Михаил. Проблемы поэтики Достоевского. Москва, Советский писатель, 1963. «ImWerden»: Электронная библиотека Андрея Никитина-Перенского, imwerden.de/publ-111. Дата доступа 19 октября 2024.
Виноградов, Михаил, и Анастасия Суслова. «Феномен социальной апатии и его актуальность в современной России». Полития: Анализ. Хроника. Прогноз, № 4 (107), 2022, с. 123–145. DOI: 10.30570/2078-5089-2022-107-4-123-145.
Лотман, Юрий. Семиотика, кино и проблемы киноэстетики. Таллин, Ээсти Раамат, 1973, 135 с.
«Распространенность депрессии в Казахстане превысила среднемировой показатель». Ranking.kz, 11 марта 2024, ranking.kz/reviews/world/rasprostranyonnost-depressii-v-kazahstane-prevysila-srednemirovoy-pokazatel.html. Дата доступа 15 октября 2024.
«Уровень депрессивности молодежи Казахстана в пять раз выше, чем в мире». Exclusive, 18 сентября 2023, exclusive.kz/uroven-depressivnosti-molodezhi-kazahstana-v-pyat-raz-vyshe-chem-v-mire/. Дата доступа 15 октября 2024.
Харитонски, Саша. «Все начинается с НЕ-продавца рыбов». Facebook, 6 августа 2021, facebook.com/sashaharitonoff/posts/1287767781670951. Дата доступа 12 октября 2024.
References
@flawedmangoes. “Flawed Mangoes. Video cover of the song ‘Dramamine’.” TikTok, 10 July 2024, tiktok.com/@flawedmangoes/video/7482508170498247979. Accessed 10 October 2024.
@irohkoke. “Shayqumar, Airo. Video ‘Yeshqandai ne zhok.’ [‘No Any of This Whatsoever.’]”. TikTok, 13 October 2024, tiktok.com/@irohkoke/video/7424797563452181765. Accessed 15 October 2024.
Bakhtin, Mikhail. Problemy poetiki Dostoevskogo [Problems of Dostoevsky’s Poetics]. Moscow, Sovetskiy Pisatel, 1963. Electronic copy, “ImWerden”: Electronic library of Andrey Nikitin-Perensky, imwerden.de/publ-111. Accessed 19 October 2024. (In Russian)
Bown, Alfie, and Dan Bristow, editors. Post Memes: Seizing the Memes of Production. New York, Punctum Books, 2019. DOI: 10.2307/j.ctv11hptdx.
Dawkins, Richard. The Extended Selfish Gene. 4th ed., Oxford, Oxford University Press, 2016.
Elsaesser, Thomas, and Malte Hagener. Film Theory: An Introduction through the Senses. New York, Routledge, 2015. DOI: 10.4324/9781315740768.
Foucault, Michel. The Archaeology of Knowledge. Translated from French by A. M. Sheridan Smith, 2nd ed., London, Routledge, 2002. DOI: 10.4324/9780203604168.
Gee, James Paul. An Introduction to Discourse Analysis: Theory and Method. 3rd ed., London, Routledge, 2010. DOI: 10.4324/9780203847886.
Haritonski, Sasha. “All begin from no-sell man of fishs.” Facebook, 6 August 2021, facebook.com/sashaharitonoff/posts/1287767781670951. Accessed 12 October 2024. (In Russian)
Jenkins, Henry, et al. Spreadable Media: Creating Value and Meaning in a Networked Culture. New York, NYU Press, 2013, jstor.org/stable/j.ctt9qfk6w. Accessed 27 September 2024.
Kovyazina, Kamila. “Protest Activity in Kazakhstan.” CABAR.asia, 2024, cabar.asia/en/protest-activity-in-kazakhstan. Accessed 24 September 2024.
Zhixin, Li, et al. “The Impact of Technology Application on Service Marketing – Taking TikTok as an Example.” Advances in Economics, Business and Management Research, proceedings of the 6th Global Conference on Business, Management, and Entrepreneurship (GCBME 2021), Amsterdam, Atlantis Press, 2022. DOI: 10.2991/aebmr.k.220701.039.
Lotman, Yuri. Semiotika, kino i problemy kinoestetiki [Semiotics, Cinema, and Problems of Film Aesthetics]. Tallin, Eesti Raamat, 1973. (In Russian)
Marcus, Justin, and Huy Le. “Interactive Effects of Levels of Individualism-collectivism on Cooperation: A Meta-analysis.” Journal of Organizational Behavior, vol. 34, no. 6, pp. 813–834. DOI: 10.1002/job.1875.
Milner, Ryan. “Conclusion: The World Made Meme.” The World Made Meme: Public Conversations and Participatory Media. Cambridge, MIT Press, 2017. DOI: 10.7551/mitpress/9780262034999.003.0008.
Mina, An Xiao. Memes to Movements: How the World’s Most Viral Media is Changing Social Protest and Power. Boston, Beacon Press, 2019.
“Rasprostranennost depressii v Kazakhstane prevysila srednemirovoy pokazatel.” [“The Prevalence of Depression in Kazakhstan Exceeded the Global Average.”] Ranking.kz, 11 March 2024, ranking.kz/reviews/world/rasprostranyonnost-depressii-v-kazahstane-prevysila-srednemirovoy-pokazatel.html. Accessed 15 October 2024. (In Russian)
Shifman, Limor. Memes in Digital Culture. Cambridge, MIT Press, 2013. DOI: 10.7551/mitpress/9429.001.0001.
Smiley, Marion. “Collective Responsibility.” The Stanford Encyclopedia of Philosophy, edited by Edward N. Zalta and Uri Nodelman, Stanford, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2023, plato.stanford.edu/archives/fall2023/entries/collective-responsibility/. Accessed 18 September 2024.
“Uroven depressivnosti molodezhi Kazakhstana v pyat raz vyshe, chem v mire.” [“The Level of Youth Depression in Kazakhstan is Five Times Higher Than in the Rest of the World.”]. Exclusive, 18 September 2023, exclusive.kz/uroven-depressivnosti-molodezhi-kazahstana-v-pyat-raz-vyshe-chem-v-mire. Accessed 15 October 2024. (In Russian)
Velikonja, Mitja. “Lost in Transition: Nostalgia for Socialism in Post-Socialist Countries.” East European Politics and Societies, vol. 23, no. 4, 2009, pp. 535–551. DOI: 10.1177/0888325409345140.
Vermeulen, Timotheus, and Robin van den Akker. “Notes on Metamodernism.” Journal of Aesthetics & Culture, vol. 2, no. 1, 2010. DOI: 10.3402/jac.v2i0.5677.
Vinogradov, Mikhail, and Anastassiya Suslova. “Fenomen sotsial'noj apatii i ego aktual'nost' v sovremennoj Rossii.” [”The Phenomenon of Social Apathy and Its Relevance in Modern Russia.”]. Politiyа: Analiz, Hronika, Prognoz, vol. 107, no. 4, 2022, pp. 123–145. DOI: 10.30570/2078-5089-2022-107-4-123-145. (In Russian)
Жарияланған:
2025-03-22
Журнал нөмірі
1
Том
13
Мақаланы жүктеп алу
Russian