Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2024-03-22
Мақала беті
17-30
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Электроакустикалық музыка көптеген заманауи композиторлар үшін тәжірибенің негізгі салаларының біріне айналды. Өзбекстанның атақты композиторы Игорь Пинхасов осы жанрларда да, академиялық музыка жанрларында да жұмыс істейді, сонымен қатар фильмдерге саундтрек жазады. Мақалада 2015 жылы Emu Bands лейблының астында шыққан Time Helix альбомы мысалында оның композициялық ойлауының ерекшеліктерін зерттеу ұсынылған.
Электроакустикалық музыканы талдау әдістемесі композитордың нақты дыбыстық материалына байланысты. Бірақ жалпы алғанда, мұндай талдау есту қабілеті арқылы жүзеге асырылады және хронометриялық сызбаны құруды қамтиды. Мақала авторын әсіресе тембрлік аспекті қызықтырғандықтан, сызбаларда ең алдымен тембрлер ескерілді. Зерттеу барысында альбомдағы әртүрлі композициялар талданды: Light of Sirius, The Power of Machines, Echoes of Samarkand және Memories. Осы композициялардың барлығында тембр негізгі формалау факторларының бірі болып табылады.
И. Пинхасовтың шығармаларындағы тембрлік драматургия бірнеше факторларға негізделген: сюжеттік, көпмәдениеттілік, кеңістіктік және құрылым. Бұл оның композициялық ойлау принциптерінің бірі ретінде акустикалық және электронды тембрлердің көп функционалдығын ашады. Тембр құралдарымен мазмұнның ерекшелігіне, интрамузыкалық бағдарламалауға, сондай-ақ осымен байланысты жанрлық ассоциацияларға (джаз, дәстүрлі өзбек музыкасы және т. б.) қол жеткізіледі. Оркестрлік аспаптау сияқты композитордың электронды музыкасындағы тембрлер виртуалды кеңістікті құрайды, шығармалардың формасы мен ішкі драматургиясын анықтайды.
Зерттеу барысында электронды музыканың тембрлік талдау әдісі апробациядан өтті. Оның қолданылуы зерттелетін материалға бейімделген (И. Пинхасовтың музыкасы). Болашақта хронометриялық кестелерді құрастыру технологиясын жетілдіруге болады, бұл әдісті ұқсас сипаттағы электроакустикалық музыканы талдауда қолдануға мүмкіндік береді.
Тірек сөздер
электроакустикалық музыка
Игорь Пинхасов
электронды музыка
дыбыс кеңістігі
хронометриялық сызба
тембр
тембрлердің көп функционалдығы
интрамузыкалық бағдарламалау
тембрлік талдау
музыкадағы композициялық принциптер
Дереккөздер мен References
Artemyev, Eduard. Lectures [delivered] at the Moscow State Conservatory in 1992–1994. Transcription by Elena Fatyanova (personal archive of E. Fatyanova).
Asafyev, Boris. Muzykalnaya forma kak process [Musical Form as a Process]. Leningrad, 1971, 344 p. (In Russian)
Bossis, Bruno. “The Analysis of Electroacoustic Music: from Sources to Invariants.” Organized Sound, vol. 11, no. 2, 2006, pp. 101–112. DOI: 10.1017/S135577180600135X.
Eisenstein, Sergey. Budushee zvukovoj filmy. – Zayavka. [The Future of Sound Film. – Application]. Izbrannye proizvedeniya v shesti tomah [Selected Works in Six volumes], vol. 2, Moscow, 1964, 316 p. (In Russian)
Fatyanova, Elena. “Misteriya zvuka Eduarda Artemeva.” [“Sound Mystery of Eduard Artemyev.”] Muzykalnaya akademiya [Music Academy], no. 2 (770), 2020, pp. 99–103. DOI: 10.34690/69. (In Russian)
Fatyanova, Elena. “Simulyakry v elektronnoj muzyke: imitaciya akusticheskih tembrov.” [“Simulacra in Electronic Music: Acoustic Timbres Imitation.”] Problemy muzykalnoj nauki / Music Scholarship, vol. 46, no. 1, 2022, pp. 161–70. (In Russian)
Ganikhanova, Shoyista. “Kompozicionnye principy i kinematograficheskoe myshlenie Kloda Debyussi i Morisa Ravelya.” [“Compositional Principles and Cinematic Thinking of Claude Debussy and Maurice Ravel.”] Obshestvo i innovacii [Society and Innovation], vol. 1, no. 1/s, 2020, pp. 698–05. DOI:10.47689/2181-1415-vol1-iss1/s-pp698-705. (In Russian)
Ganikhanova, Shoyista. “Muzyka v kino Uzbekistana v kontekste problemy sinteza iskusstv.” [“Cinema Music in Uzbekistan in the Context of the Issue of Synthesis of the Arts.”] Problemy muzykalnoj nauki / Music Scholarship, no. 4, 2021, pp. 189–196. DOI: 10.33779/2782-3598.2021.4.189-196. (In Russian)
Kamolidinova, Mokhinur. “Parametry zvukovogo prostranstva, processualnosti I tembra v elektronnoj muzyke.” [“Sound Space Parameters, Processality and Timbre in Electronic Music.”] Problemy sovremennoj nauki i obrazovaniya [Problems of Modern Science and Education], no. 7 (185), 2023, pp. 102–105. (In Russian)
Komarova, Tatyana. “Ehlektroakusticheskaya muzyka: k probleme traktovki termina i opredeleniya zhanra.” [“Electroacoustic Music: on the Problem of Term Interpretation and Definition of Genre.”] Muzyka i elektronika [Music and Electronics], 2018, no. 1, pp. 4–51. (In Russian)
McAdams, Stephen, and Kai Siedenburg. “Perception and Cognition of Musical Timbre.” Foundations in Music Psychology: Theory and Research, edited by Peter Jason Rentfrow and Daniel J. Levitin, Cambridge: The MIT Press, 2019, pp. 71–120, www.mcgill.ca/mpcl/files/mpcl/mcadams_2019_foundmuspsychol.pdf. Access date 18 February 2023.
Medushevskiy, Vyacheslav. “Dvojstvennost muzykalnoj formy i vospriyatie muzyki.” [“Duality of Musical Form and Perception of Music.”] OpenText, www.opentextnn.ru/music/vosprijatie-muzyki/medushevskij-v-a-dvojstvennost-muzykalnoj-formy-i-vosprijatie-muzyki/#. Access date 1 January, 2000.
Nazaykinskiy, Yevgeniy, and Yuriy Rags. “O primenenii akusticheskih metodov issledovaniya v muzykoznanii.” [“On the Use of Acoustic Research Methods in Musicology.”]. Primenenie akusticheskih metodov v muzykoznanii (sbornik statej) [The Use of Acoustic Research Methods in Musicology (Collection of Essays)], edited by Sergey Skrebkov, Moscow, Muzyka, 1964, pp. 3–17. (In Russian)
Tikhomirova, Anna. “Phonic Properties of Harmonic Elements: Steps to the Theory of the Timbre Organization of a Musical Text.” An Art of Sound and Light, proceedings of the 2nd International scientific and practical conference. 18–20 October 2021, St. Petersburg, Russian Institute for the History of Arts, compiled and edited by Olga Kolganova, St. Petersburg, 2021, pp. 117–124. (In Russian)
Tsenova, Valeriya. “Kulturologiya V. Tarnopolskogo.” [“Culturology of V. Tarnopolsky.”] Muzyka iz byvshego SSSR [Music from the former USSR]. Moscow [the publisher is not specified], 1994, pp. 283–296. (In Russian)
Varèse, Edgard. “Osvobozhdenie zvuka.” [“The Liberation of Sound.”]. Kompozitory o sovremennoj kompozicii: hrestomatiya [Composers on Modern Composition: Textbook], transl. from French by Anna Maklygina, edited by Tatyana Kyuregyan and Valeriya Tsenova. Moscow, Moscow Conservatory, 2009, pp. 7–17. (In Russian)
Жарияланды:
2024-03-22
Журнал нөмірі
№ 1
Том
12
Мақаланы жүктеп алу EN