Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2023-12-01
Мақала беті
17–33
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Аппенцелль (Швейцария) және Зальцбург (Австрия) аймақтарындағы соғылған цимбалдарды өндірушілер өздерінің тар шеңберде мамандырылған қолөнер шеберлері болып саналады. 2023 жылы цимбалды жасау және аспапта ойнау дәстүрі Швейцарияның материалдық емес мәдени мұралар тізіміне енді. Ішектерге арналған тұғыры бар трапеция тәрізді ағаш шанағы діни және халықтық наным-сенімдердің ою-өрнегімен және нышандарымен безендірілген. Оның дыбысы бірнеше материалдардың өзара әрекеттесуінің нәтижесінде жасалады: орындаушы кішкентай балғалар арқылы ішектерді соғады, ал вибрациясы резонансты корпусқа беріледі.
Оның бүгінгі мәртебесінен айырмашылығы, тарихи соғылған цимбалдардың таңқаларлық теріс ассоциациялары болды. Типтік мәлімдемелер: «сапасыз би аспабы»; «қатты шудың салдарынан жиіркенішті»; оларды «жезөкшелер үйлеріне шегелеу керек» және <...> «цимбалда ойнауды әдетке айналдырған [адам] әдеттен тыс ұры мен қарақшы болып шығуы мүмкін». Кейбіреулері музыканттарға емес, тікелей зерттеу пәніне бағытталған мұндай сындар қазіргі заманғы түсінікке қарама-қайшы келіп, материалдық объектінің, оның қасиеттері мен оны қабылдауға қатынасы арасындағы байланыстар туралы сұрақтарды тудырады.
Тарихи және заманауи мысалдар мен олардың тарихын егжей-тегжейлі зерделеу арқылы автор цимбалдардың мәдени нысан ретінде беделі төмен аспаптан дәстүрлі қолөнердің жауһарына және мәдени мұраның символына айналуын қадағалайды. Цимбалдар «қабылдау объектілері» ретінде (Харман) өздігінен де, қоршаған ортамен де өзгерді: орындаушылармен, жасаушылар және дыбыс ортасымен. Мақалада балғалы цимбалдар айналасындағы әртүрлі тұспалдар объект ретінде қарастырылады: өндіріс материалы, шеберлердің әңгімелері, сондай-ақ ою-өрнектің көркемдік және символдық мәні. Бұл цифрлық технологияларсыз және цифрлық емес кеңістіктерде бүгінгі күнге дейін бар қолөнер мен материалдық объектінің күйі туралы терең сыни ойлауды талап етеді.
Тірек сөздер
цимбалдар
музыкалық аспаптар жасау
Альпі аймағы
ою-өрнек
Швейцарияның музыкасы
Дереккөздер тізімі және References
Alperson, P. The Instrumentality of Music // The Journal of Aesthetics and Art Criticism. – 66.1. – 2008. – PP. 37–51.
Baines, A. Organology and European Folk Music Instruments // Journal of the International Folk Music Council. – 12. – 1960. – PP. 10–13.
Bovermann, T.; de Campo, A.; Egermann, H.; Hardjowirogo, S.; Weinzierl, S. Musical instruments in the 21st century. – Singapore: Springer, 2017. – 703 p.
Cance, C. From Musical Instruments as Ontological Entities to Instrumental Quality: A Linguistic Exploration of Musical Instrumentality in the Digital Era // Bovermann, Till; de Campo, Alberto; Egermann, Hauke; Hardjowirogo, Sarah-Indriyati; Weinzierl, Stefan. Musical instruments in the 21st century. – Singapore: Springer, 2017. – PP. 25–43.
Clayton, M.; Herbert, T.; Middleton, R. The Cultural Study of Music. A Critical Introduction. – New York and London: Routledge, 2003. – 480 p.
Dawe, K. The Cultural Study of Musical Instruments // The Cultural Study of Music. – Routledge, 2012. – PP. 195–205.
De Oliveira Pinto, T. Music as Living Heritage: An Essay on Intangible Culture. – Berlin: Edition EMVAS, 2018. – 212 p.
Dow, H. The Rose Window // Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. – Jul.–Dec. 1957. – Vol. 20, No. 3/4. – PP. 248–297.
Elschek, O. Mensch – Musik – Instrument. Funktionelle Schichtung der Primärformen [orig. German: Man – Music – Instrument. Functional Stratification of Primary Forms]//Musik als Gestalt und Erlebnis. Festschrift Walter Graf zum 65. Geburtstag. – Wien: Böhlau, 1970.
Engeler, M. Private archive // volksmusik.ch - Privatarchiv Engeler Margaret (stoneycloud.com) [webpage]. URL: https://zem-emp-040.os.stoney-cloud.com/eMP/eMuseumPlus
Engeler, M. Das Beziehungsfeld zwischen Volksmusik, Volksmusiker und Volksmusikpflege, am Beispiel der Appenzeller Streichmusik. [orig. German: Appenzeller String Music: The Relationship between Folk Music, Folk Musicians and Folk Music Cultivation, Using the Example of Appenzeller String Music]. – Herisau and Trogen: Schläpfer & Co., 1984. – 206 p.
Geiser, B. Das Hackbrett in der Schweiz [orig. German: The dulcimer in Switzerland] // van der Meer, Henry. Das Hackbrett: ein alpenländisches Musikinstrument. – Herisau/ Trogen: Verlag Schläpfer & Co, 1975. – PP. 24–63.
Gifford, P. The Hammered Dulcimer: A History. – Lanham, Maryland and London: The Scarecrow Press, 2001. – 480 p. Hardjowirogo, S. Instrumentality. On the Construction of Instrumental Identity // Bovermann, Till, Alberto de Campo, Hauke Egermann, Sarah-Indriyati Hardjowirogo, and Stefan Weinzierl. Musical instruments in the 21st century. – Singapore: Springer, 2017. – PP. 9–24.
Harman, G. The Quadruple Object. – Zero Books, 2011. – 148 p.
Harman, G. Object-Oriented Ontology: A New theory of Everything. – Penguin UK, 2018. – 304 p.
In der Gand, H. Volkstümliche Musikinstrumente der Schweiz: ein Beitrag zu ihrer Kenntnis [orig. German: Folk Musical Instruments of Switzerland: A Contribution to Their Knowledge] // Schweizerisches Archiv für Volkskunde. – 36 (1937–1938). – PP. 73–120.
Manser, J. Appenzellische Volksmusik [orig. German: Appenzell Folk Music]. – Herisau: Appenzeller Verlag, 2010. – 163 p. Peterson, D. Hammered Dulcimer // Thomas D. Rossing: The Science of String Instrument. – New York: Springer, 2010. – PP. 371–392.
Rizetta, S. Making a Hammer Dulcimer. Smithsonian Institution, 1997 : [webpage]. URL: https://www.si.edu/spotlight/hammered-dulcimer/hdmake Ross, W. D. (translator). Aristotle: Nicomachean Ethics. Focus Publishing. – R. Pullins Company, 2002. – 176 p.
Stockmann, E. Zur Methode und Theorie der Erforschung von Volksmusikinstrumenten [orig. German: On the Method and Theory of Researching Folk Musical Instruments]. – Institute for Music Research Würzburg, 2010. [digital document]. URL: https://www.musikwissenschaft.uni-wuerzburg.de/fileadmin/04070000/Instrumentensammlung/ Materialien_Instrumente/Stockmann_VMInstrumente.pdf.
Stockmann, E. Towards a History of European Folk Music Instruments // Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae. – 1965. – Vol. 7, Fasc. 1/4. – PP. 155–164. [digital version URL: https://www.jstor.org/stable/901422].
van der Meer, H. Das Hackbrett: ein alpenländisches Musikinstrument [orig. German: The Dulcimer: An Alpine Musical Instrument]. – Herisau/Trogen: Verlag Schläpfer & Co, 1975. – 72 p.
von Hornbostel, E. M. The Ethnology of African Sound-Instruments // C. Sachs (Ed.), Comments on ‘Geist und Werden der Musikinstrumente’. – 1933. – Africa, 6(2). – PP. 129–157.
Wey, Y. Stenographic Music Notation as a Musical Memory Aid among Dulcimer Players in Switzerland’s Alpine Region // Journal of Music Research Online. – 13(2023). – PP. 1–17.
Жарияланған:
2023-12-01
Редакцияға түсті:
2023-11-02
Журнал нөмірі
№ 4
Том
11
Мақаланы жүктеп алу
English