Мақала туралы ақпарат
Мақаланың жарияланған күні
2022-09-30
Мақала беті
53-59
Бөлім
Өнер және гуманитарлық ғылымдар
Лицензия
Аңдатпа
Мақалада Өзбекстанның Ташкент облысында өмір сүріп жатқан «Ёр-ёр» жанрындағы өзбектердің үйлену рәсімдерінің үлгілері сипатталған. Қазіргі заманғы ән мәдениетіндегі осы құбылыстың тұрақтылығын қамтамасыз ететін әндердің жанрлық ерекшелігін жан-жақты зерттеу міндеті қойылды. Олардың морфологиясының, синтаксисінің және әуезді құрылымының маңызды белгілерін анықтау үшін анықталған ән модельдерінің метроритмикалық, интонациялық-фразалық, композициялық ерекшеліктері талданады. Көркемдік форманы талдау әдістері мен этнографиялық, мәдени (тарихи) сипаттағы мәліметтердің үйлесуі үлгілердің семантикалық мазмұны мен тарихи-стилистикалық байланысы туралы қорытынды жасауға негіз болды. Атап айтқанда, қайталануды қабылдаудың кең көрінісі және поэтикалық мәтінде (лексикалық, строфикалық анафоралар мен эпифоралар) және музыкалық (ладтық монопоризм, изоритмия, куплетность, каданстық тежелу, ритақты жинақтау әдістері) көрінетін остинатизм принципінің ерекше маңыздылығы атап өтілді. Жанрдың архаикалық, нақты рәсімдік белгілерінің (ең алдымен слогоритмикалық және синтаксистік тұрақтылар) және кейінгі интонациялық-фразалық жүйенің үйлесімі анықталды.
Тірек сөздер
өзбек фольклоры
үйлену тойы
музыкалық морфология
синтаксис
слогоритм
остинатизм
Дереккөздер тізімі және References
Ибрагимов О. Ўзбек халқи мусиқа ижоди. Т., 1994
Тоштемиров Н. Жиззах вилояти “Ёр-ёрлари”.// Ражабийхонлик, Т., 1994, С.46-50.
Байгаскина А. Ритмика казахской традиционной песни. Алматы, 2003.
Романовская Е. Статьи и доклады, записи музыкального фольклора. Т., 1957
Кон Ю. Некоторые вопросы ладового строения узбекской народной песни и ее гармонизации. Т., 1979
Акбаров И. Узбекская народная музыка. //вопросы музыкальной культуры Узбекистана, сб.ст. Т., 1961, С.5-33
Банин А. А. О принципах моделирования обобщенного слогового ритма. Вопросы методики и методологии // Памяти К. Квитки: сб. ст. / ред.-сост. А. А. Банин. М., 1983. С. 165-179.
Квитка К. В. Избранные труды: в 2 т. / сост. и коммент. В. Л. Гошовского. М., 1971-1973.
Скребков С.С. Художественные принципы музыкальных стилей. М., 1973
Харлап М. Г. Ритм и метр в музыке устной традиции. М., 1986
Кароматов Ф. Ўзбек халқ музиқа мероси/ Т.1-2. Т., 1978-85.
Ўзбек халқи музикаси. Т.1-4 /сост.Юнус Ражабий. Т., 1955-58
Алавия М. Ўзбек халқ маросим қўшиқлари. Т., 1974
Домусульманские обряды и верования в Средней Азии. М., 1975
Токарев С. Ранние формы религии. М., 1990
Камилов Н. Тасаввуф (1- китоб). Т., 1999
Ҳаққулов И. Тасаввуф сабоқлари. Бухоро, 2000
Абдулазиз Мансур. Тасаввуф.// Ўзбекистон миллий энциклопедия, 9- жилд. Т., 2005, С.148
Ibragimov O. Uzbek Khalqi Musiqa Izhodi. T., 1994
Toshtemirov N. Jizzakh viloyati “Yor-yorlari”.// Rajabiykhonlik, T., 1994, pp. 46-50.
Baigaskina A. Rhythmika Kazakhskoy tradicionnoy pesni. Almaty, 2003.
Romanovskaya E. Stati I dokladi, zapisi musikalnogo folclora. T., 1957
Kon Yu. Nekotoryye voprosy ladovogo stroyeniya uzbekskoy narodnoy pesni i yeye garmonizatsii.
Akbarov I. Uzbekskaya narodnaya muzyka.//Voprosy muzykal'noy kul'tury Uzbekistana, sb.st. T., 1961, Р.5-33
Banin A. A. O printsipakh modelirovaniya obobshchennogo slogovogo ritma. Voprosy metodiki i metodologii // Pamyati K. Kvitki: sb. st. / red.-sost. A. A. Banin. M., 1983. Р. 165-179.
Kvitka K. V. Izbrannyye trudy: v 2 t. / sost. i komment. V. L. Goshovskogo. M., 1971-1973.
Skrebkov S.S. Khudozhestvennyye printsipy muzykal'nykh stiley. M., 1973.
Kharlap M. G. Ritm i metr v muzyke ustnoy traditsii. M., 1986
Karomatov F. Ŭzbek khalkˌ muzikˌa merosi/ T.1-2. T., 1978-85.
Ŭzbek khalkˌi muzikasi. T.1-4 /sost.Yunus Razhabiy. T., 1955-58
Alaviya M. Ŭzbek khalkˌ marosim kˌŭshikˌlari. T., 1974
Domusul'manskiye obryady i verovaniya v Sredney Azii. M., 1975
Tokarev S. Ranniye formy religii. M., 1990
Kamilov N. Tasavvuf (1- kitob). T., 1999
Ҳakˌkˌulov I. Tasavvuf sabokˌlari. Bukhoro, 2000
Abdulaziz Mansur. Tasavvuf.// Ŭzbekiston milliy entsiklopediya, 9- zhild. T., 2005, Р.148
Жарияланған:
2022-09-30
Редакцияға түсті:
2024-02-13
Журнал нөмірі
№ 3
Том
10
Мақаланы жүктеп алу
Russian